W życiu prywatnym i zawodowym nierzadko dochodzi do sytuacji, w których ktoś ponosi szkodę – nie tylko w formie rzeczywistego uszczerbku (np. zniszczonego mienia czy uszczerbku na zdrowiu), ale również poprzez utratę możliwości uzyskania przyszłych korzyści. W języku prawnym mówimy wówczas o utraconych korzyściach (łac. lucrum cessans). Choć często są one bagatelizowane lub pomijane przy zgłaszaniu roszczeń, warto wiedzieć, że mogą stanowić istotną część odszkodowania.

Czym są utracone korzyści?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, odszkodowanie powinno obejmować zarówno straty rzeczywiste (damnum emergens), jak i utracone korzyści (lucrum cessans). Utracone korzyści to potencjalne dochody, których poszkodowany rozsądnie mógłby się spodziewać, gdyby nie doszło do zdarzenia wywołującego szkodę.

Przykłady utraconych korzyści:

• Przedsiębiorca nie mógł zrealizować kontraktu, bo sprawca uszkodził jego sprzęt.
• Pracownik nie mógł podjąć pracy, ponieważ w wyniku wypadku trafił do szpitala.
• Wynajmujący utracił czynsz, bo wynajmowany lokal został zniszczony przez osobę trzecią.
• Inwestor nie osiągnął zysków z planowanego przedsięwzięcia, które zostało opóźnione z winy wykonawcy.

Podstawa prawna roszczenia

Podstawą prawną roszczenia o utracone korzyści jest art. 361 §2 Kodeksu cywilnego, który stanowi:

„Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.”

Oznacza to, że aby dochodzić roszczenia, poszkodowany musi wykazać nie tylko sam fakt szkody, ale również związek przyczynowy między zdarzeniem a utraconym zyskiem oraz wiarygodne oszacowanie jego wysokości.

Jak wylicza się utracone korzyści?

Wyliczanie utraconych korzyści to proces wymagający precyzji, wiedzy i – nierzadko – wsparcia biegłych. Należy udowodnić, że:

1.  Była realna szansa na osiągnięcie korzyści – nie wystarczy hipotetyczna możliwość, muszą istnieć przesłanki potwierdzające planowany zysk (np. umowy, zamówienia, historia finansowa).
2.  Zdarzenie uniemożliwiło ich osiągnięcie – trzeba wykazać związek między szkodą a utraconym dochodem.
3.  Korzyści da się oszacować w sposób miarodajny – np. na podstawie danych księgowych, prognoz, opinii ekspertów.

Metody wyceny utraconych korzyści:

• Porównawcza – zestawienie sytuacji „z” i „bez” szkody.
• Proporcjonalna – bazująca na historycznych przychodach i sezonowości.
• Opinii biegłego – niezależna analiza ekonomiczna poparta dokumentacją.

Kiedy warto zgłaszać roszczenie?

Roszczenia o utracone korzyści warto zgłaszać, gdy szkoda miała wpływ na Twoją zdolność zarobkową, działalność gospodarczą, inwestycje lub inne przewidywane źródła dochodu. Najczęstsze sytuacje to:

• Wypadki komunikacyjne skutkujące brakiem możliwości pracy lub prowadzenia działalności.
• Niewywiązanie się kontrahenta z umowy.
• Błędy projektowe lub wykonawcze w budownictwie.
• Przestoje produkcyjne z winy dostawców lub partnerów.

Jak udokumentować roszczenie?

Aby zwiększyć szanse na skuteczne dochodzenie roszczeń z tytułu utraconych korzyści, należy:

• Zgromadzić pełną dokumentację finansową (rachunki, faktury, umowy, analizy).
• Przedstawić dowody planowanych działań (np. oferty handlowe, rezerwacje).
• Uzyskać niezależną opinię eksperta (np. rzeczoznawcy majątkowego, biegłego sądowego).
• Starannie udokumentować przebieg zdarzenia szkodowego (notatki, zdjęcia, raporty).

Przeszkody w dochodzeniu roszczenia

Mimo że prawo przewiduje możliwość dochodzenia utraconych korzyści, w praktyce jest to często proces trudny. Powody to:

• Trudność w wykazaniu związku przyczynowego.
• Wysokie wymagania dowodowe.
• Brak dokładnej dokumentacji.
• Opór po stronie ubezpieczyciela lub sprawcy szkody.

Z tego powodu warto skonsultować się z kancelarią specjalizującą się w prawie odszkodowawczym, która pomoże przygotować solidne roszczenie.

Wycena firmy a utracone korzyści – dlaczego warto ją przeprowadzić?

W kontekście roszczeń o utracone korzyści, niezwykle pomocnym narzędziem może okazać się wycena firmy lub wycena wartości firmy przeprowadzona przez niezależnego eksperta. Taka analiza nie tylko pozwala oszacować, jaką wartość przedsiębiorstwo mogło osiągnąć, gdyby nie doszło do szkody, ale również stanowi silny dowód w ewentualnym postępowaniu sądowym lub negocjacjach z ubezpieczycielem. Wycena przedsiębiorstwa uwzględnia wiele czynników, takich jak przychody, potencjał rozwojowy, umowy handlowe czy zdolność operacyjną – a więc wszystkie elementy, które mogą być bezpośrednio dotknięte skutkami szkody. Dzięki temu można udowodnić, że rzeczywista wartość firmy uległa obniżeniu lub że nie zrealizowano przewidywanych zysków, co otwiera drogę do skutecznego dochodzenia roszczeń.

Podsumowanie

Utracone korzyści to realny składnik szkody, który zbyt często bywa pomijany. A przecież prawo jednoznacznie wskazuje, że jeśli wskutek działań osoby trzeciej nie mogłeś osiągnąć zysku, masz prawo domagać się rekompensaty. Kluczem do sukcesu jest odpowiednie udokumentowanie roszczenia oraz wykazanie, że utracone zyski były realne i możliwe do osiągnięcia.

Nie rezygnuj z tego, co Ci się należy – czasem utracone korzyści mogą przewyższać wartość samej szkody rzeczowej. Warto zatem dokładnie przeanalizować swoją sytuację i, jeśli zachodzą przesłanki, zgłosić roszczenie o lucrum cessans.

Materiał reklamowy.